Αναβιώνοντας το αρχαίο παρελθόν της Σανσινγκντουί μέσω της τεχνολογικής προόδου

Του Song Haoxin και You Yi, Λαϊκή Ημερησία

Επισκέπτες στο Μουσείο Sanxingdui στην πόλη Γκουανχάν, στην επαρχία Σιτσουάν της νοτιοδυτικής Κίνας. (Φωτογραφία / People's Daily Online)

Οι ανασκαφές στα ερείπια της Σανσινγκντουί, ενός μνημειακού αρχαιολογικού θησαυρού, συνεχίζουν να ρίχνουν φως στα μυστήρια του αρχαίου πολιτισμού Σου. Πρόσφατα, το Επαρχιακό Ινστιτούτο Πολιτιστικών Κειμηλίων και Αρχαιολογίας του Σιτσουάν εγκαινίασε τη δεύτερη φάση του έργου διατήρησης και ανάδειξης του αρχαίου πολιτισμού Σου. Χάρη στις νέες τεχνολογίες, η ανασκαφή, αποκατάσταση και έκθεση αρχαίων αντικειμένων υφίσταται πλέον επαναστατικές αλλαγές, προσφέροντας στο κοινό νέους τρόπους σύνδεσης με κειμήλια που παρέμεναν σιωπηλά επί χιλιετίες.

Στον νεότερο αρχαιολογικό χώρο της θυσιαστικής ζώνης των ερειπίων της Σανσινγκντουί, χρησιμοποιούνται προηγμένα τεχνολογικά εργαλεία. Τη δεκαετία του 1980, οι αρχαιολόγοι εργάζονταν κάτω από τον ανοιχτό ουρανό, με βασικό εξοπλισμό, ανασκάπτοντας τους Θυσιαστικούς Λάκκους Νο. 1 και Νο. 2. Πλέον, πάνω από 30 χρόνια μετά, το πρώτο πλήρως στεγασμένο αρχαιολογικό καταφύγιο στον κόσμο καλύπτει τους Λάκκους Νο. 3 έως Νο. 8, όπου εξελιγμένες αρχαιολογικές μονάδες έχουν μεταμορφώσει τη διαδικασία.

Τα αντικείμενα που παραμένουν θαμμένα στη γη, σε ένα σχετικά σταθερό περιβάλλον, γίνονται εξαιρετικά ευάλωτα όταν εκτίθενται. Χωρίς άμεση συντήρηση, τα εύθραυστα αυτά ευρήματα μπορεί να υποστούν αποχρωματισμό ή και να υποβληθούν σε ανθράκωση, ειδικά τα οργανικά υλικά. Τα νέα, σφραγισμένα και διαφανή ερευνητικά μοντέλα διατηρούν ακριβώς ελεγχόμενη θερμοκρασία και υγρασία, ενώ εμποδίζουν τη σκόνη, τα βακτήρια και άλλους ρύπους, προσφέροντας την κρίσιμη προστασία που απαιτείται για τη διατήρηση αυτών των αρχαίων θησαυρών.

Μέσα στις διαφανείς ανασκαφικές μονάδες, οι αρχαιολόγοι, εξοπλισμένοι με πλήρη προστατευτικό εξοπλισμό, εργάζονται πάνω σε αναρτημένες πλατφόρμες εντός των λάκκων, καθαρίζοντας με προσοχή τα εύθραυστα ευρήματα. «Κάθε μονάδα είναι εξοπλισμένη με ενσωματωμένη ανασκαφική πλατφόρμα και πολυλειτουργικό σύστημα λειτουργίας», εξηγεί ο Τσεν Σιεντάν, επικεφαλής αρχαιολόγος στις ανασκαφές των Λάκκων Νο. 1 και Νο. 2. «Αυτή η καλάθι-πλατφόρμα συμβάλλει στην αποφυγή επιμόλυνσης τόσο των αντικειμένων όσο και του εδάφους κατά την ανασκαφή».

Μέχρι σήμερα, έχουν καταγραφεί πάνω από 17.000 ευρήματα στη νέα αυτή φάση των ανασκαφών, οδηγώντας τους αρχαιολόγους στην υιοθέτηση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης και αλληλεπίδρασης ανθρώπου-μηχανής για την επιτάχυνση της διαδικασίας αποκατάστασης.

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά παραδείγματα αποτελεί η αποκατάσταση ενός χάλκινου αγάλματος που απεικονίζει γονατιστή φιγούρα πάνω σε ζώο, η οποία ισορροπεί ένα ιερό σκεύος στο κεφάλι της. Τα κομμάτια του αγάλματος, που είχαν βρεθεί σε διαφορετικά σημεία κατά τις τελευταίες 37 δεκαετίες, συναρμολογήθηκαν με ακρίβεια χάρη στην τεχνητή νοημοσύνη.

Σύμφωνα με τον Γιου Τζιέν, υποδιευθυντή του Μουσείου της Σανσινγκντουί, οι αρχαιολόγοι σάρωσαν τα θραύσματα για να δημιουργήσουν λεπτομερή τρισδιάστατα μοντέλα, τα οποία αναλύθηκαν με τη βοήθεια αλγορίθμων ΤΝ ώστε να αναγνωριστούν τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά και να εντοπιστούν τα πιθανά σημεία σύνδεσης. Εξετάστηκε επίσης η στατική αντοχή των συνδέσεων πριν επιβεβαιωθεί η αποκατάσταση του αγάλματος. Με τη βοήθεια της ΤΝ, η πλήρης μορφή του αγάλματος έχει πλέον σε μεγάλο βαθμό αναδημιουργηθεί.

Για τα ευρήματα που είναι πολύ εύθραυστα για φυσική αποκατάσταση, η ΤΝ προσφέρει μια «ψηφιακή αναγέννηση».

Στην αίθουσα συντήρησης και αποκατάστασης πολιτιστικών κειμηλίων του Μουσείου Σανσινγκντουί, οι επισκέπτες μπορούν να παρακολουθούν μέσα από γυάλινους τοίχους τους συντηρητές να εξετάζουν τα θραύσματα με εξειδικευμένο εξοπλισμό. Σε παρακείμενες οθόνες, διασκορπισμένα χάλκινα κομμάτια ενώνονται ψηφιακά. Περισσότερα από 30 θραύσματα έχουν ήδη συνδεθεί ψηφιακά, δημιουργώντας ένα πλήρες τρισδιάστατο μοντέλο μιας ιερής χάλκινης δενδροειδούς κατασκευής ύψους 2,88 μέτρων.

Αρχαιολόγοι, φορώντας προστατευτικές στολές, ανασκάπτουν πολιτιστικά κειμήλια μέσα σε αρχαιολογική μονάδα. ( Φωτογραφία / Sichuan Daily)

Ο Γιου εξήγησε ότι η παραδοσιακή, φυσική αποκατάσταση θα ήταν υπερβολικά επικίνδυνη. «Επιλέξαμε την ψηφιακή ανακατασκευή ως πρώτη λύση, γιατί προσέφερε μεγαλύτερη ακρίβεια και λιγότερο κίνδυνο φθοράς», δήλωσε. Για τον ίδιο, η αποκατάσταση αυτών των αντικειμένων μοιάζει με την επίλυση ενός περίπλοκου πολιτισμικού παζλ. «Κάθε ολοκληρωμένο κομμάτι μάς φέρνει πιο κοντά στην κατανόηση της πλούσιας ιστορίας της Σανσινγκντουί», σημείωσε.

Η τεχνολογία έχει επίσης ενισχύσει την ικανότητα του μουσείου να ζωντανεύει την ιστορία του αρχαίου λαού Σου. Με τη χρήση μικτών-πραγματικοτήτων γυαλιών, οι επισκέπτες μπορούν να ενεργοποιούν ψηφιακές σκηνές και να βυθίζονται στον αρχαίο τρόπο ζωής. Μπορούν να σταθούν μπροστά σε ιερές δενδροειδείς κατασκευές, να παρακολουθήσουν ιερείς να τελούν τελετουργίες ή να δουν χρυσά, τρίποδα κοράκια να πετούν στον ουρανό.

«Εδώ, οι επισκέπτες μπορούν να βιώσουν την ενδυμασία, τα καλύμματα κεφαλής και το φυσικό περιβάλλον των ανθρώπων της Σανσινγκντουί», είπε ο Λούο Χονγκ, ερευνητής του μουσείου. «Μπορούν ακόμα και να δοκιμάσουν δραστηριότητες όπως η κατασκευή χάλκινων και νεφριτικών αντικειμένων, η κατασκευή σπιτιών και η συμμετοχή σε τελετουργίες».

Για να ικανοποιηθεί ακόμα περισσότερο η περιέργεια του κοινού, το μουσείο προσφέρει εμπειρίες εικονικής πραγματικότητας, επιτρέποντας στους επισκέπτες να εξερευνήσουν τους Λάκκους Νο. 3 έως Νο. 8 μέσω εντυπωσιακών ψηφιακών αναπαραστάσεων σε κλίμακα 1:1. Τα εικονικά περιβάλλοντα –που περιλαμβάνουν θυσιαστικούς λάκκους, ανασκαφικά εργαστήρια, χώρους φύλαξης ελεφαντοστού, την Αίθουσα Χάλκινων Ευρημάτων και το νέο κτίριο του μουσείου– δημιουργούν έναν πλήρως εμβυθιστικό χώρο για αρχαιολογική εξερεύνηση.